Η μπλόφα της Γερμανίας και ο Μάριο Μόντι

Από τους Financial Times (via Euro2day)

Του Wolfgang Munchau

Φανταστείτε αυτό: Είναι το βράδυ της Πέμπτης κατά τη συνάντηση των ηγετών της Ευρώπης. Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας σηκώνεται και λέει τα εξής:

«Κύριε πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία απλή επιλογή: μπορούμε είτε να σώσουμε σήμερα το ευρώ και να χτίσουμε τη βάση για μία μελλοντική πολιτική ένωση είτε να αποτύχουμε σε όλα. Όλοι γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει για να σωθεί το ευρώ. Πρέπει να γίνει μία τραπεζική ενοποίηση για την Ισπανία, μία δημοσιονομική ενοποίηση για την Ιταλία και μία πολιτική ενοποίηση για τη Γερμανία.


Μπορούμε, βεβαίως, να διαφωνήσουμε ως προς τις λεπτομέρειες. Αλλά πρέπει να διευθετήσουμε κάποιες από αυτές τις διαφορές αυτό το Σαββατοκύριακο και να πάρουμε την απόφαση για τα βήματα που πρέπει να γίνουν αυτήν τη στιγμή. Οι πολιτικές μας για την αντιμετώπιση της κρίσης απέτυχαν πολλές φορές. Τώρα χρειαζόμαστε κάτι που να δράσει αμέσως.

Εάν αποτύχουμε, σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα μπορώ να είμαι πλέον μέλος αυτής της ομάδας και πως η χώρα μου δεν θα μπορεί να αποτελεί μέρος αυτού του έργου».

Πρέπει κατ' αρχάς να πω ότι δεν πιστεύω πραγματικά πως o Mario Monti θα πει κάτι τέτοιο ούτε σε πιο ευγενική μορφή. Είναι ο επικεφαλής μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης. Δουλειά του είναι να διορθώνει τα πράγματα. Το να αντιταχθεί στη Γερμανίδα καγκελάριο, πόσο μάλλον να τζογάρει με το μέλλον της Ιταλίας, δεν είναι μέρος των αρμοδιοτήτων του. Τα πολιτικά κόμματα της Ιταλίας τον διόρισαν γιατί ήθελαν έναν υδραυλικό να διαδεχθεί τον playboy, δεν θέλουν έναν τζογαδόρο. Το τελευταίο που ήθελαν ήταν έναν ηγέτη.

Νομίζω, όμως, ότι ένα υπολογισμένο ρίσκο θα μπορούσε να δικαιολογηθεί. Θα πρέπει, πάντως, να γίνουν απολύτως κατανοητά τόσο τα οφέλη όσο και οι κίνδυνοι που συνεπάγεται. Το θέμα δεν είναι μόνο να προκαλέσουμε την μπλόφα της Angela Merkel, όπως υποστηρίζουν αρκετοί Ισπανοί και Ιταλοί φίλοι. Δεν μπλοφάρει, παρά το γεγονός ότι η διάσπαση της ευρωζώνης θα μπορούσε να είναι καταστροφική για τη Γερμανία.

Ο Joschka Fischer, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της χώρας, είπε πρόσφατα ότι εάν η Γερμανία επιτρέψει τη διάσπαση της ευρωζώνης θα προκαλέσει για τρίτη φορά μέσα σε έναν αιώνα απόλυτη καταστροφή στην Ευρώπη και στον εαυτό της.

Αυτοί που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να δούμε την μπλόφα της Γερμανίας υπολογίζουν κάποιον βαθμό λογικής που προφανώς δεν υπάρχει. Οι Γερμανοί έχουν αναπτύξει μία περίεργη εξήγηση για την κρίση. Η συζήτηση που διεξάγεται στη Γερμανία, την οποία παρακολουθώ τακτικά, βρίσκεται σε ένα παράλληλο σύμπαν.

Υπάρχει, επί παραδείγματι, άρνηση ως προς τα ελλείμματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και στο εάν αποτελούν παράγοντα για την κρίση. Βάσει της γερμανικής άποψης, η οικονομία είναι σαν ένας ποδοσφαιρικός αγώνας απέναντι σε μία άλλη ομάδα – όπως έγινε την Παρασκευή στο Γκντανσκ όπου η Γερμανία κέρδισε την Ελλάδα. Η Γερμανία, όπως και η Merkel, νιώθει πλέον αήττητη.

Οι λίγοι σε αριθμό ευφυείς αξιωματούχοι και άνθρωποι της οικονομικής ελίτ κατανοούν τι διακυβεύεται, αλλά είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν τον κίνδυνο ενός ατυχήματος. Η διατήρηση του ευρώ δεν είναι ο πρωταρχικός τους στόχος.

Όταν ο Otmar Issing, ο πρώην επικεφαλής ανάλυσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κατηγορηματικά απέρριψε κάθε μορφή αμοιβαίας ευθύνης για το χρέος, όπως έκανε πρόσφατα σε άρθρο του, ξεχνά να αναφέρει τι θα συμβεί εάν η κυβέρνηση ακολουθήσει τη συμβουλή του. Η ευρωζώνη θα διασπαστεί.

Οι πιέσεις για τη διάσπαση θα προκύψουν από την Ιταλία και την Ισπανία. Ο Silvio Berlusconi προφητικά δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη δεν θα αποτελούσε βλασφημία. Έδωσε τρεις απλές επιλογές: είτε η Ευρώπη στηρίζει την Ιταλία, είτε η Γερμανία φεύγει, είτε φεύγει η Ιταλία.

Σε εμένα όλα αυτά δείχνουν ότι ο κ. Berlusconi ετοιμάζει το κόμμα του να προχωρήσει στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση με ευρωσκεπτικιστικό προφίλ, προκαλώντας το αντιευρωπαϊκό Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Beppe Grillo.

Ο κ. Berlusconi λέγεται ότι έχει μελετήσει τους λόγους του και τα γραφόμενά του λεπτομερώς. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι πώς ο ευρωσκεπτικισμός μπορεί να γίνει ρεύμα.

Και όταν γίνει αυτό, μπορεί να είναι πλέον πολύ αργά για να σωθεί το ευρώ. Οι ηγέτες της ευρωζώνης είχαν περισσότερα από τρία χρόνια για να δράσουν. Τα σπατάλησαν. Μπορεί μεμονωμένα να είναι ευφυείς άνθρωποι, αλλά ως ομάδα έδειξαν εντυπωσιακή οικονομική και χρηματοοικονομική αμάθεια.

Ας θυμηθούμε την πρόταση για επεκτατική δημοσιονομική συρρίκνωση, ή την ανόητη ιδέα για μόχλευση του ταμείου στήριξης. Ή τη διάσωση των ιδιωτών επενδυτών σε εθελοντική βάση. Πιστεύει κανείς στα αλήθεια ότι αυτοί οι άνθρωποι που έκαναν όλα τα λάθος πράγματα τα τελευταία τρία χρόνια θα κάνουν όλα τα σωστά μέσα σε μία μόνο μέρα;

Η μόνη ελπίδα θα ήταν να προκαλέσει την Α. Merkel κάποιος εκ των έσω. Αυτός θα πρέπει να θέσει βέτο στις μεσοβέζικες λύσεις που θα προταθούν πάλι την Πέμπτη. Πόσο αξιόπιστη θα είναι μία μακροπρόθεσμη πολιτική ένωση στο μέλλον εάν δεν μπορούμε να σώσουμε την ευρωζώνη σήμερα; Τώρα είναι η μεγάλη ώρα.

Κανείς δεν είναι σε καλύτερη θέση να αντιμετωπίσει την Α. Merkel από τον Ιταλό πρωθυπουργό. Είναι άνθρωπος πραγματικά εκ των έσω, ευφυής και διπλωμάτης. Η χώρα του θα είναι το επόμενο θύμα των αγορών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει σχέδιο Β.

Η απειλή παραίτησης θα μπορούσε να είναι αξιόπιστη και θα φοβίσει πολύ κόσμο. Τι έχει να χάσει, άλλωστε; Τα ποσοστά της δημοτικότητάς του έχουν υποχωρήσει και επίσης χάνει τη στήριξη εντός του κυβερνητικού συνασπισμού. Μόνο εάν πει την αλήθεια θα μπορέσει να σώσει τη χώρα του και το ευρώ.